PKK geeft het op: historisch keerpunt voor vrede in Koerdistan!

PKK geeft het op: historisch keerpunt voor vrede in Koerdistan!

Op 12 mei 2025 meldden persbureaus dat de verboden Koerdische Arbeiderspartij (PKK) had besloten zich te ontbinden en haar strijd tegen de Turkse staat te beëindigen. Dit besluit wekte de hoop op een einde aan het vier decennia durende conflict tussen de PKK en de Turkse staat. Het proces dat tot deze gang van zaken heeft geleid, begon in de winter van 2024/2025 en werd gekenmerkt door tegenstrijdige verklaringen van beide kanten. De Turkse regering omschreef de stap als “historisch” en belangrijk voor de vrede en stabiliteit in de regio, en riep de PKK op om haar wapens onder toezicht van de Verenigde Naties over te dragen, wat niet mag worden gedaan aan het Turkse leger.

De PKK verklaarde dat zij haar “historische missie” als volbracht beschouwt en dat de Koerdische kwestie nu via democratische politiek kan worden opgelost. Dit is een belangrijk signaal tegen de achtergrond van een lang en slopend conflict dat zijn wortels heeft in de politieke onderdrukking van de Koerden. Waarnemers uiten echter hun twijfels of deze stap zal leiden tot meer democratie in Turkije.

Achtergrond van het vredesproces

De geschiedenis van het huidige vredesproces gaat terug tot de onderhandelingen in 2013-2015, toen de AKP onder president Recep Tayyip Erdoğan de noodtoestand in Koerdische gebieden ophief en de Koerdische taal toestond. Na hevige gevechten tussen de PKK en het Turkse leger tussen 2009 en 2013 begonnen in de winter van 2012 directe onderhandelingen met Abdullah Öcalan.

Aan het begin van het vredesproces trok de PKK strijders terug uit Turkije naar Noord-Irak. Dit proces liep echter vast en een laatste serieuze poging om de onderhandelingen vooruit te helpen vond plaats met de boodschap van Öcalan voor het nieuwjaarsfestival in Newroz op 21 maart 2015. De situatie escaleerde echter en na een aanval op 20 juli 2015 stortte het staakt-het-vuren in, wat leidde tot een heropleving van het conflict.

Actuele ontwikkelingen

In 2024 begonnen opnieuw gesprekken tussen de AKP en de linkse Koerdische oppositiepartij DEM, waarbij in het voorjaar van 2025 ook Abdullah Öcalan betrokken was. In een verklaring riep Öcalan de PKK op zichzelf te ontbinden, zonder specifieke eisen te stellen aan een transformatie van het politieke systeem. Het regeringskamp reageerde echter behoedzaam en gaf geen commentaar op vredesonderhandelingen of concessies aan de Koerdische kant.

De PKK benadrukte dat een politiek en juridisch kader en een dialoogproces in het parlement voorwaarden zijn voor de uitvoering van haar besluiten. Het valt nog te bezien of alle strijders gehoor zullen geven aan de oproep om te ontwapenen of dat sommigen zullen weigeren. Er wordt gespeculeerd over mogelijke concessies voor Koerdische stemmen in ruil voor politieke steun. Een vrijlating van gevangengenomen Koerdische politici zou ook de steun voor de regering kunnen beïnvloeden.

De Turkse regering zou de ontbinding van de PKK kunnen zien als een binnenlands politiek succes, terwijl de rol van Öcalan in dit proces nog niet definitief is opgehelderd. Hoewel werd bevestigd dat hij via een videoverbinding het PKK-congres in Noord-Irak heeft bijgewoond, staat zijn vrijlating momenteel niet ter discussie, hoewel hem mogelijk meer vrijheid zou kunnen worden verleend. De ontwikkelingen zullen nauwlettend in de gaten worden gehouden, aangezien de situatie zich gemakkelijk kan herhalen, zoals in 2015 gebeurde toen de onderhandelingen mislukten en de oorlog opnieuw oplaaide.

De politieke en militaire ontwikkelingen in Koerdistan zijn een complexe kwestie die voortdurend in de gaten moet worden gehouden. De vrede in de regio kan uiteindelijk afhangen van de manier waarop de Turkse regering en de PKK met deze nieuwe dynamiek omgaan.