Merz roept op tot verandering van de werktijden: zijn we te lui voor welvaart?

Merz roept op tot verandering van de werktijden: zijn we te lui voor welvaart?

Kanselier Friedrich Merz (CDU) heeft opgeroepen tot een debat over de arbeidstijdsituatie in Duitsland. Hij spreekt van een “enorme inspanning” die nodig is om de concurrentiekracht van het land veilig te stellen. Merz bekritiseert de huidige discussie over de vierdaagse werkweek en het streven naar een goede balans tussen werk en privé als onvoldoende om de welvaart op peil te houden. SWR meldt dat uit een onderzoek van het Duitse Economische Instituut (IW) blijkt dat Duitsers te weinig werken vergeleken met internationale normen. In deze context staat Duitsland op de derde plaats in de OESO-vergelijking wat betreft het aantal gewerkte uren per jaar.

Vooral in Rijnland-Palts werkten in 2024 ongeveer twee miljoen werknemers in totaal 2,7 miljard uur, wat overeenkomt met een daling van 0,5 procent ten opzichte van het jaar daarvoor. Deze ontwikkeling is deels het gevolg van een daling van het aantal werkzame personen en een toename van de deeltijdarbeid. Het hoge ziekteverzuim in 2024 heeft ook geleid tot een stijging van het ziekteverzuim. Het is opmerkelijk dat Rijnland-Palts qua gemiddelde werkuren per werknemer onder het nationale gemiddelde ligt en op de tweede plaats staat in een staatsvergelijking.

Deeltijdwerk en zijn uitdagingen

Hoewel ruim 10 procent van de inwoners van Rijnland-Palts graag minder zou willen werken, ook al betekent dit een lager inkomen, is er sprake van een duidelijk onevenwicht in deeltijdwerk. In 2023 werkte 49 procent van de werkende vrouwen in Duitsland in deeltijd, terwijl dit voor slechts 12 procent van de mannen het geval was. In Rijnland-Palts werkten 636.000 mensen in deeltijd, van wie 77 procent vrouw was. Deskundigen als Elisabeth Wagner benadrukken de noodzaak van structurele veranderingen om de arbeidstijdomstandigheden te verbeteren. BMAS voegt hieraan toe dat deeltijdwerknemers die een baan delen, niet verplicht zijn in te vullen wanneer er geen baandelers beschikbaar zijn als dit zou leiden tot een verlenging van de arbeidsduur, tenzij er een uitdrukkelijke overeenkomst tussen werkgever en werknemer bestaat.

Elisabeth Wagner roept ook op tot meer kinderopvangplaatsen en bekritiseert valse fiscale prikkels, zoals het scheiden van echtgenoten. Bovendien werden discussies over het annuleren van een feestdag om de economie te stimuleren als onvoldoende beschouwd. Een vergelijking met Beieren, waar ondanks veel feestdagen een sterke economie heerst, ondersteunt het argument tegen het afschaffen van feestdagen. SWR rapporteert ook over modellen in Zweden die voorzien in gezinsvriendelijke werktijden, zoals de kernwerkuren van 9.00 tot 16.00 uur.